Werknemers en hun moraal
In zijn boek For Profit illustreert rechtenprofessor William Magnuson een verrassende geschiedenis van het bedrijf. De geschiedenis toont aan dat bedrijven speciaal gebouwd werden om maatschappelijke problemen op te lossen of grote projecten aan te pakken. Bedrijven bouwden de wegen en aquaducten van het oude Rome, hielpen de kunst bloeien tijdens de Renaissance en faciliteerden de bloei van de 20e-eeuwse middenklasse.
De dingen zijn nu anders. In veel opzichten beter – maar in sommige opzichten ook minder goed. Het bedrijfsleven is dynamischer en staat meer open voor iedereen. Bovendien zijn de manieren waarop bedrijven consumenten bedienen meer divers en gespecialiseerd. Maar misschien, zoals het boek van Magnuson illustreert, is de meer coöperatieve of sociale inslag van de handel wat afgenomen. Vroeger hadden bedrijven veel meer oog voor de samenleving.
Besparingen en werknemersmoraal
We hoeven maar om ons heen te kijken om een barometer te krijgen van het moreel van de werknemers. Het Verenigd Koninkrijk maakt zich op voor de grootste stakingsgolf in drie decennia. De algemene moraal daalt (vooral in sectoren als de zorg).
De consumptie van huishoudens zal in 2023 met 2,3% dalen. De bedrijfsinvesteringen zullen met 3% krimpen. Zelfs kleine extra’s zoals Netflix worden gemeden. Volgens de voorspelling van analisten zal de streaminggigant de komende twee jaar 700.000 Britse gebruikers verliezen.
Dit zijn moeilijke economische tijden. Bezuinigingen zijn een feit. Uitgaven moeten worden beteugeld en kosten bespaard. En, misschien wel het meest ongelukkig, werknemers kunnen hun baan verliezen. Het is makkelijk om deze bezuinigingen en veranderingen tegen te werken. Maar dat hoeft niet onvermijdelijk te zijn.
Natuurlijk kun je niet iedereen tevreden houden. Er zijn geen bezuinigingsmogelijkheden zonder bijkomende schade. En de gevolgen zijn blijvend: een Nederlands onderzoek naar het moraal van werknemers na bezuinigingen heeft uitgewezen dat de arbeidstevredenheid en de loyaliteit ten opzichte van de organisatie gedurende ten minste twee jaar na de bezuinigingsoperatie zijn afgenomen.
Hoe kan je kosten besparen (zonder een deuk te geven aan de moraal)?
Er is geen makkelijke optie – maar sommige besparingen zijn beter dan andere. Laten we eens kijken naar enkele keuzes die beschikbaar zijn voor bedrijfsleiders.
Verlaging van de beloning van bestuurders:
“We zitten allemaal in hetzelfde schuitje” is een veelgehoorde gedachte tijdens een woelige economische periode. En het wordt door werknemers vaak met argwaan bekeken. Om Animal Farm te parafraseren: het lijkt er vaak op dat sommigen er meer ‘in zitten’ dan anderen.
Daarom is het verlagen van de beloning van bestuurders (en daar open over zijn) een krachtig middel. Met hoeveel? Dat is een open vraag. Maar zeker genoeg om werknemers te laten merken dat het management dezelfde pijn voelt. Vooral in het geval van ontslagen.
Verlaag de uitgaven:
Je moet naar de uitgaven kijken. En niet alleen de kosten – maar ook hoe je ze beheert. Als jouw uitgavenbeheersysteem rudimentair is en geen grondige kostenanalyse toelaat, dan is investeren in een nieuw systeem de eerste stap.
Investeren hoeft niet gepaard te gaan met hoge kosten. Veel oplossingen voor onkostenbeheer bevinden zich nu in de cloud. De implementatie is snel en gebaseerd op een maandelijks abonnement.
Het oude gezegde in het bedrijfsleven dat je ‘geld moet uitgeven om geld te verdienen’ geldt ook voor besparen. Soms moet je geld uitgeven om te besparen. Een oplossing voor uitgavenbeheer maakt het minimaliseren van onkosten veel eenvoudiger en ook menselijker.
Wees bij kostenbesparingen op je hoede voor zaken die veel geld kosten, maar weinig opleveren. Natuurlijk, goedkopere koffie kan een paar centen besparen – maar is dat echt wat de bedrijfsfinanciën onder druk zet? Kijk met een kritische blik naar dit soort kosten. De morele schade kan groter zijn dan het bespaarde geld.
En wees niet bang om het woord te nemen over bezuinigingen. Betrek de zogenaamde functionele leiders erbij. Dit zijn mensen die niet noodzakelijk tot het formele management behoren, maar alom gerespecteerd worden voor hun werk en invloed. Hun inbreng bij het snijden in de kosten is van onschatbare waarde.
Manage slecht presterende medewerkers:
maak hier een standaardprocedure van, zelfs in economisch mindere tijden. Versnel dit proces tijdens een recessie. Vooral als er bezuinigd moet worden.
Psychologisch zullen werknemers dit anders zien dan bezuinigingen op het personeelsbestand. Het verlies van een baan op basis van prestaties is anders dan een algemene inkrimping. Het kan een krachtig schild zijn voor het werknemersmoreel.
De neergang doorstaan
De neergang is tijdelijk. Op een gegeven moment zal dit afnemen en zal je greep op kosten en investeringen versoepelen. Voorlopig moet je echter defensief blijven denken.
Hoewel niemand ooit enthousiast zal zijn over bezuinigingen, kan de morele schade worden beperkt. Door meer strategisch te bezuinigen, kan je jouw kosten verlagen en het weerstandsvermogen verbeteren zonder het moreel van de werknemers (of van jezelf) te schaden.
